Çevrenizde, ailenizde veya iş yerinizde böbrek yetmezliği problemleri yaşayan, diyalize giren tanıdıklarınız olabilir veya siz böbrek yetmezliği yaşıyor olabilirsiniz. Birçok hastalıkta olduğu gibi böbrek yetmezliğinde de beslenme hastalığın seyrini yavaşlatan, yaşam kalitesini artıran bir unsurdur. Böbrek yetmezliğinde kanda sodyum, potasyum ve fosfor düzeyi çok önemlidir. Bu nedenle fosfor ve potasyumdan zengin besinlerin tüketimi sınırlandırılır. “Böbrek yetmezliği durumunda dört besin grubundan tüketebileceğimiz besinler ve uzak durmamız gereken besinler nelerdir?” gelin bir göz atalım.
Et Grubu
Et grubu besinler günlük protein ihtiyacımızı karşılar. Proteinler vücudumuzda kullanıldıktan sonra bazı atık maddeler oluşur. Bu maddeler vücut için zararlıdır ve sağlıklı kişilerde böbrekler tarafından idrarla dışarıdan atılır. Böbrek yetersizliği varsa bu maddeler yeterince dışarı atılamaz ve kanda birikmeye başlar. Ayrıca et grubu besinler fosfor içeriği yüksek besinler olduğundan dolayı dikkatli tüketilmesi gerekir. Bu nedenle protein kaynağı besinler tüketilirken diyetisyeninizin verdiği porsiyon miktarını aşmamalısınız.
Tercih edebileceğiniz et grubu besinler: dana eti, kuzu eti, tavuk, hindi, soya fasulyesidir.
Tüketmeniz sakıncalı olan besinler ise: Sucuk, salam, sosis, pastırma, jambon, beyin, böbrek, dalak, karaciğer, işkembe, kuru baklagillerdir.
Süt Grubu
Süt grubu besinler protein ve kalsiyum ihtiyacımızı karşılar. Böbrek yetersizliği durumunda süt grubu besinlerin de fazla tüketimi sakıncalıdır. Çünkü tıpkı et grubu besinler gibi fosfor ve protein kaynağı olduğu için porsiyon miktarı aşılmamalıdır
Tercih edebileceğiniz süt grubu besinler: Yoğurt, tuzsuz peynir, çökelek, lor peyniri, süttür.
Tüketmeniz sakıncalı olan besinler ise: Süt tozu, kaşar peyniri ve otlu peynirdir.
Ekmek Grubu
Ekmek grubu besinler günlük enerji ihtiyacınızı karşılar. Bu grup karbonhidrat yani şeker kaynağı olmasına rağmen az miktarda protein de içerir. Tahıllardan tam taneli tahıllar potasyum içeriği yüksek olduğu için böbrek yetmezliği yaşayan hastalarda rafine tahıllar tüketmesi önerilir.
Tercih edebileceğiniz ekmek grubu besinler: Pirinç, makarna, beyaz ekmek türleri (tuzsuz), beyaz undan yapılmış hamur işleridir.
Tüketmeniz sakıncalı olan besinler ise: Bulgur, mısır, mısır unu, tarhana, patates, tam taneli tahıllardır.
Sebze Ve Meyve Grubu
Sebze ve meyveler vitamin ve mineral kaynağı olduğu halde potasyum tuzunu fazla içerdiği için böbrek yetersizliği yaşayan hastalarda porsiyon ciddi anlamda kısıtlanır. Fazla tüketmek kanda potasyum değerini artırarak problemlere neden olur. Sebzeleri pişirmeden önce haşlayıp suyu süzülerek yemek yapılmalıdır. Bu besin grubunu tüketirken diyetisyeninize danışmalısınız.
Tüketmeniz sakıncalı olan besinler: Enginar, pancar, mantar, kereviz, domates, salatalık, ıspanak, pazı, asma yaprağı, semizotu, karalahana, bakla, tatlı kabağı, maydanoz, sarımsak, börülce, kuşkonmaz, hurma, muz, kavun, avakado, nar, kivi, yenidünya, kurutulmuş meyvelerdir.
Potasyum
Basitçe tarif etmek gerekirse, potasyum meyve ve sebzelerin tuzudur. Böbrek hastalarında en sık görülen sorunlardan biri de idrarla atılamayan potasyumun kanda yükselmesidir. Bu durum hayati bir tehlike yaratabilir. Kan potasyumun artmamasına her şeyden daha fazla önem göstermelisiniz. Eğer kan tahlillerinizde potasyum yüksek çıkıyorsa potasyumdan zengin besinlerden uzak durmalısınız.
Fosfor
Böbrek yetmezliği yaşayan hastaların kanında fosfor genellikle yüksek bulunur. Bu durum kan kalsiyumunda azalmaya, kemiklerde zayıflığa, kolayca oluşan kırıklara, kaşıntıya, kas güçsüzlüğüne ve eklem ağrılarına yol açar. Ayrıca damarlarda ve bazı organlarda kireç çökmesine neden olur. Tüm bu problemler sağlığınızı olumsuz yönde etkiler. Bu nedenle fosfor içeriği yüksek olan besinlerden uzak durulmalıdır (Örneğin; karaciğer, beyin, böbrek, balık vb.) Paketli gıdalar; çikolata, bisküvi, cips, meyve suyu, kraker gibi ürünlerin içinde bulunan birçok katkı maddesi inorganik fosfor içermektedir. İnorganik fosforun vücutta emilimi daha yüksektir. Bu nedenle kesinlikle paketli gıdalardan uzak durulmalıdır.
Tuz
Böbrek hastalarının vücudunda (yeterli miktarda atılmadığı için) tuz birikir. Bu tuz susamaya yol açar, fazla su içilmesi durumunda vücutta şişlikler (ödem) görülür, tansiyon yükselir ve kalp yetmezliği ortaya çıkar. Bu nedenle yiyeceklerinizi tuzsuz tüketmek önemlidir. Günlük alınan tuz miktarı 1-2 gramı geçmemelidir. Zeytin, turşu, pastırma, sucuk, konserve gibi çok tuz içeren besinler kesinlikle tercih edilmemelidir.
Sıvı Alımı
Günlük alınan sıvı miktarıyla böbrek hastalarının ileri dönemde ise birçok diyaliz hastasının başı derttedir. Böbrek fonksiyonlarını tam olarak yerine getiremediği için vücutta sıvı birikimi olabilir. Bu nedenle vücuda alınan sıvılar (su, diğer içecekler ve besinler) vücutta sıvı birikimine neden olur. Bir iki gün içinde vücut ağırlığınızın artması ve el ayak bileklerinde ödem oluşması aldığınız sıvının fazla olduğunu ve vücuttan atılamadığını gösterir.
- Genel olarak; çay, su, ayran, çorba veya diğer sıvılarla birlikte günlük sıvı alımınız 1000 – 1500 ml sıvıyı geçmemelidir.
- Kahve tüketimi hem potasyum içeriği hem de vücuttan su atımına neden olabileceğinden tüketimi önerilmemektedir.
- Maden suyu tüketiminden kaçınılmalı. Genel olarak maden suları potasyum, sodyum ve kalsiyumdan zengindir.
- Sıvı kısıtlaması veya karaciğer problemleri olan hastaların alkollü içecek tüketimi çok sakıncalı olabilir.
Bir cevap yazın