Uyku ve beslenme davranışı enerji dengesini sağlar. Doğal koşullar altında her ikisi rekabet ve devirsellik içindedir. Bilimsel olarak postprandial uyku olarak belirttiğimiz yemek sonrası uyku hali, besin içerikleri, porsiyon büyüklükleri, hormonlar ve diğer fizyolojik faktörlerle ilişkilidir.
Günlük uyku ihtiyacı kişiden kişiye değişse de ortalama 7-8 saat arasındadır. Bebekler günü yarısından fazlasını uykuda geçirirler. Yaşlılarda bu süre 5-6 saate kadar iner. Uyku bozukluklarında beslenmede önemli bir faktördür. Örneğin; huzursuz bacak sendromu olan birçok hasta kanda düşük ferritin düzeyine sahiptir. Obezite uyku apnesinin gelişmesinde büyük bir risk faktörüdür. Günde 7 saatten az gece uykusunun leptin seviyesini düşürdüğü ve iştahı artıran ghrelin düzeyini artırarak obeziteye neden olduğu belirtilmektedir. Gelin, uyku ve besin öğeleri arasındaki ilişkiyi inceleyelim.
Uyku ve Karbonhidratların ilişkisi:
Öğünlerde alınan yüksek glisemik indeksli karbonhidratlar tüketildiğinde kan şekeri hızla yükselir, bu da insülin salınımının artmasına neden olur. Fazla insülin salınımı ise uyku getirir. Glisemik indeks besinlerle aldığımız karbonhidratın kan şekerimizi yükseltme hızıdır ve bazı besinler kan şekerimizi hızlı yülseltir. Bunlar; beyaz un, pirinç, patates gibi besinlerdir.
Uyku ve Yağların ilişkisi:
Yağdan zengin yiyecekler aynı enerjideki karbonhidrattan zengin yiyeceklerden daha fazla uyku yapıcı özelliğe sahiptir. Yağ tüketimi ile birlikte vücutta kolesistokinin hormonu salgılanmaya başlar. Bu hormon tokluk sinyalini sağlar ve uyku halini tetikler.
Düzenli ceviz tüketimi kalp hastalığı riskini azaltmaktadır. Ceviz omega-3 yağ asidi, E vitamini içerir. Cevizin içeriğinde dolaşım sistemine yararları olan melatonin vardır. Ceviz tüketiminden sonra bu madde kana geçerek uykuya geçişi kolaylaştırır .
Uyku ve Proteinlerin ilişkisi:
Et grubu ve süt grubu besinler bizim günlük protein ihtiyacımızı karşılar. Proteinlerin yapıtaşı ise aminoasit dediğimiz yapılardır. Bu aminoasitlerden triptofan içeriği yüksek olan besinler uyku getirici etki gösterir. Triptofanın en çok bulunduğu besinler; soya fasulyesi, et, tavuk, balık, mercimek ve cevizdir.
Günümüzde birçok kişi uykuya geçişte zorluk çekiyor veya uyku bozuklukları yaşıyor. Uyku bozuklukları birçok ilaçla tedavi edilmeye çalışılmaktadır. Ancak bir besin olarak yoğurt uykuya geçişi kolaylaştırmaktadır. Uyku problemi yaşayanlar gece ara öğününde bir kase yoğurt tercih edebilir. Yine bir süt ürünü olan kefirin uyku düzenleyici etkisi vardır.
Kafein Ve Uyku
Kahve, çay, kola ve çikolata kafein içerir. Herkesin bildiği gibi kafein uyarıcı ve uyandırıcı etkiye sahiptir. Kafein alındığı zaman hızla emilir. Kanda en yüksek olduğu vakit alındıktan sonraki 30-60 dakika arasıdır. Fazla miktarda kafein (300-500 mg, ki bu miktar 4 ile 8 bardak arasında kahveden alınabilir) bireysel duyarlılığa, huzursuzluk, anksiyete, titreme, kulak çınlaması ve duygu karmaşasına neden olur. Kahve tüketiminden sonra uykuya geçişte zorluk ve huzursuz uyku yaşanır. Ayrıca enerji içecekleri de kafein içerir.
Bir cevap yazın